Хотира ва қадрлаш. Бу тушунчалар замирида халқимизга хос эзгу фазилатлар мужассам, инсон зоти нақадар азиз, мукаррамлиги ўз ифодасини топган.

Ўтганлар хотирасини эъзозлаш, бугунги тинч, осойишта кунларга етишимизда фидойилик кўрсатган фахрийлар, нуроний отахон-у онахонлар ҳолидан хабар олиш, уларга моддий ва маънавий кўмак бериш эзгу анъаналаримиз қаторидан жой олди. Чунки Ватан равнақи, халқнинг тинчлиги ва ҳимояси йўлидаги қаҳрамонлик унутилмайди.

Давлатимиз раҳбарининг “Иккинчи жаҳон урушида қозонилган ғалабанинг 80 йиллиги ҳамда Хотира ва қадрлаш кунига тайёргарлик кўриш ва муносиб нишонлаш тўғрисида”ги қарори ҳам бу борада олиб борилаётган ишларни янада яхшилаш, Иккинчи жаҳон уруши қатнашчилари, фронт ортида меҳнат қилган фахрийларга юксак ҳурмат кўрсатишнинг ёрқин намунасидир. Мазкур ҳужжат асосида Иккинчи жаҳон уруши қатнашчилари, фронт ортида меҳнат қилган фахрийлар уйига борилиб, ўша ернинг ўзида кўнгилочар тадбирлар ташкил этилмоқда. Бу эса бугунги ёш авлод қалбида ватанпарварлик ва юртга садоқат туйғуларини шакллантиришда муҳим аҳамият касб этади.

Айни кунларда ёлғиз ва кам таъминланган кексалар, Иккинчи жаҳон уруши қатнашчиларининг яшаш жойлари таъмирланиб, ободонлаштирилмоқда. Уларга моддий ва маънавий ёрдам кўрсатиляпти. Уруш қатнашчилари ва унинг оқибатида ногирон бўлган шахсларга, фронт орти меҳнат фахрийларига “Иккинчи жаҳон урушидаги ғалабанинг 80 йиллиги” эсдалик юбилей медаллари топширилади.

Шунингдек, қарорга кўра, Иккинчи жаҳон уруши қатнашчилари ва ногиронларининг ҳар бирига тиббий ва ижтимоий хизмат кўрсатиш, уларни парвариш қилиш мақсадида тиббиёт ходимлари бириктирилган ҳолда доимий равишда патронаж хизмати йўлга қўйилади. Бу ҳам юртимизда уларга бўлган эътиборнинг ёрқин намунасидир.

Иккинчи жаҳон урушида қанча-қанча ўғлонларимизга она юртига қайтиш насиб қилмаган. Гулдай ҳаёти, йигитлик даври жанг-у жадалда ўтиб, хоки ўзга юртларда қолиб кетган. Уларнинг хотирасини ёд этиш эса бугунги авлоднинг муқаддас бурчидир.

Ўша пайтларда Ўзбекистонда 6 миллиондан ортиқ аҳоли яшаган бўлса, ҳар учинчи оиланинг отаси ёки фарзанди урушга кетган. Бу бизнинг оилани ҳам четлаб ўтмади. Бобом 1942 йилда фронтга кетган. Бувим 4 фарзанд билан ёлғиз қолган. Энг кичик амаким бобом кетгандан кейин туғилган. Ўшанда дадам 12 ёшда бўлган. Отам болаликни четлаб ўтиб, бирданига “катта” бўлиб, катталар билан бирга меҳнат қилган.

Дадам бувим билан биргаликда елкама-елка туриб рўзғорга қарашган. Дадамни бобом ишлаган жойга ишга олишган. Ҳали ёш бўлгани учун почтальон вазифасида ишлаган.

Отам ўша пайтдаги қийинчиликларни кўп хотирларди, бизга айтиб берарди. Шунинг учун ҳар доим у билан гаплашсам, бобомни ҳаётда ҳам кўргандек бўлаверардим.

Отам фронтдан келган хатлар ҳақида сўзларди. Дадамнинг айтишича, бобом охирги хатларида шундай деган экан: “Биз эртага саҳардан катта тўйга кирамиз...”. Уруш десам болалар қўрқмасин, деб шундай деб ёзган шекилли.

Шундан кейин отасидан бошқа хат келмаган. Кейинроқ эса қора хат келган. Отам, амакиларим кўп йиллар бобомнинг қабрини, қаерга дафн этилганини қидиришди. Лекин топишолмади. Жуда кўп архивларда юришган. Ҳаттоки Белоруссиянинг кўп ўрмонларида юриб, жуда кўп қабрларни кўришган. Лекин бирортасида бобомнинг фамилиялари чиқмаган. Кейинчалик Марғилон шаҳридан бедарак кетганлар ҳақидаги хотира китобидан Маъруфжон Орипов номини топганмиз. Бу менинг бобом эди. Биз шундай мард ва жасур инсоннинг фарзандлари, авлодлари эканлигимиздан бутун оиламиз билан ғурурланиб яшаймиз. Бобомнинг хотираси доимо биз билан!

Бундай одамлар ёруғ дунёнинг кўрки, файзи, баракаси бўлган. Айниқса, уруш кўрганлар, минглаб қурбонларнинг шоҳиди бўлган, бизга ҳақ ва ноҳақни ажратиб, ҳаёт йўлини кўрсатган.

Умуман олганда, мамлакатимизда ҳам Иккинчи жаҳон урушида қатнашган кишилар тобора камайиб бормоқда. Шундай экан, уларни қанча қадрласак, ҳурмат бажо келтирсак, эъзозласак шунча кам. Ҳаёт бор экан, халқимиз бу қаҳрамон жангчилар хотирасини ҳеч қачон унутмайди. Ватан ва халқ озодлиги, келгуси авлодларнинг бахт-у саодати йўлида мардлик ва жасорат кўрсатган инсонлар хотираси ҳамиша барҳаёт яшайди.

Гулнора МАЪРУФОВА,

Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси сенати аъзоси,

ЎзХДП аъзоси.

«Ўзбекистон овози», 7.5.2025, №18